۱۳۹۴ تیر ۲۹, دوشنبه

برتری برخی آیات تازینامه بر سایر آیات






پرسش: آیا آیات و سوره های قرآن نسبت به یکدیگر فضیلت و برتری دارند و اگر چنین است معیار این برتری چیست؟

پاسخ:

بسمه تعالی

با سلام و تشکر از شما دوست عزیز

آیات قرآن از آن جهت که کلام خداوند حکیم است همگی به بیان قرآن شبیه هم هستند : اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِيثِ كِتاباً مُتَشابِهاً مَثانِيَ 23 زمر

كتابى است كه آياتش هماهنگ و همصدا، و از نظر لطف و زيبايى و عمق بيان همانند يكديگر است (كِتاباً مُتَشابِهاً).منظور از" متشابه" در اينجا كلامى است كه قسمتهاى مختلف آن با يكديگر همرنگ و هماهنگ مى‏باشد، هيچگونه تضاد و اختلافى در ميان آن نيست، خوب و بد ندارد.

اين درست بر خلاف كلمات انسانها است كه هر قدر در آن دقت شود هنگامى كه گسترده و وسيع گردد خواه ناخواه اختلافات و تناقضها و تضادهايى در آن پيدا مى‏شود، بعضى در اوج زيبايى است، و بعضى كاملا عادى و معمولى، بررسى آثار نويسندگان معروف و بزرگ اعم از نثر و نظم نيز گواه زنده اين مطلب است.

اما كلام خدا قرآن مجيد اينچنين نيست، انسجام فوق العاده و همبستگى مفاهيم و فصاحت و بلاغت بى‏نظيرى كه در همه آياتش حاكم است گواهى مى‏دهد كه از كلام انسانها نيست.(تفسیر نمونه)
اما از جهت موضوعات یا افاده معنا، آیه ای ممکن است بر آیه دیگر برتری داشته باشد البته برتری نسبی نه مطلق مثلا آیه « ان الله لا یظلم مثقال ذره» معنای آن نص و صریح است( معنا واضح و روشن است و احتمال دیگری وجود ندارد) اما آیه « و ورث سلیمان داود » معنای آن ظاهر است(احتمال دارد مراد ارث اموال باشد و یا ارث معنوی که ظهور کلام در ارث اموال است) و نص بر ظاهر برتری دارد.


توصیف الله در تازینامه




با سلام

به امید و یاری حضرت حق، می خواهم در این پست از آیات قرآن بیشتر استفاده کنم و به آیات قرآنی به صورت موضوعی توجه نمایم.

اولین موضوعی که به نظرم خوب است مطرح شود، توصیف خدا از منظر قرآن است.

یعنی خدایی که قرآن معرفی می کنه چه خصوصیات و اوصافی داره ؟ خدا خودش را در قرآن چه طور معرفی می کنه ؟

من به عنوان نمونه چند مورد را مطرح می کنم.


توصیفات خدا از منظر قرآن

1_ خداوند پرورش دهنده کلّ عالَم و همه مخلوقات است. رَبِّ العَالَمِین = آیه 2، سوره حمد

( خداوند، تربیت کننده و اصلاح کننده موجودات به سوی کمالات آن هاست )

2_ خداوند بسیار بخشنده است. خداوند عطا کننده نعمت ها به همه موجودات است. اَلرَّحمَن = آیه 3، سوره حمد

( رحمان اشاره به رحمت عام خداوند دارد که برمؤمن و کافر افاضه می شود و همه مخلوقات عالَم از رحمت گسترده او بهره مند هستند )

3_ خداوند بسیار مهربان و صاحب بخشش است. الرَّحِیم = آیه 3، سوره حمد

( رحیم دلالت بر نعمت دائم و رحمت ثابت خداوند دارد که بر مؤمن افاضه می شود. رحیم اشاره به رحمت خاصّ خداوند است. )

4_ خداوند، صاحب اختیار و مالک و حاکم مطلق روز جزا (قیامت ) است. مَالِک یَومِ الدِّین = آیه 4، سوره حمد

5_ خداوند بر هر کاری تواناست. « اِنَّ الله عَلَی کُلّ شَی ءٍ قدِیر » آیه 20، سوره بقره

6_ خداوند به همه چیز آگاهی کامل دارد. « و هُوَ بِکُلِّ شَی ءٍ عَلِیم » آیه 29، سوره بقره

7_ خداوند بسیار توبه پذیر و مهربان است. « اِنَّهُ هُوَ التَّوَابُ الرَّحِیم » آیه 37، سوره بقره

8_ خداوند نسبت به ستمگران آگاهی کامل دارد. « وَ اللهُ عَلِیمٌ بالظَّالِمِین » آیه 95، سوره بقره

( خداوند به جزئی ترین افعال ظالمین، اطلاع دارد )

9_ خداوند به همه کارهایی که انسان ها انجام می دهند ناظر و بیناست. « اِنَّ الله بِمَا تَعمَلون بَصِیر »

( چه کارهای خوب و چه کارهای بد، در دید خداوند است)

10_ آن چه در آسمان ها و زمین است، برای خدا و مال خداست. « لَهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ و الأَرض »

آیا عمل باطل و بیهوده از الله ممکن است؟







سؤال:

آیا طبق آیه «وَ مَا خَلَقْنَا السَّمَاءَ وَ الْأَرْضَ وَ مَا بَيْنهُمَا لَاعِبِينَ لَوْ أَرَدْنَا أَن نَّتَّخِذَ لهْوًا لاَّتخَّذْنَاهُ مِن لَّدُنَّا إِن كُنَّا فَاعِلِينَ» (انبیاء: 21/ 16 ـ 17) خدا بیهوده می‌آفریند؟

پاسخ:

نکاتی چند در تفسیر آیات فوق، عرض می‌شود:

1. «لهو» بر خداوند محال است و به همین جهت از «لو» که در لغت عرب برای امتناع استفاده می‌شود، تعبیر آورده شده است.

لذا معنای آیه این است که محال است خداوند خلقت آسمان و زمین و ... را برای سرگرمی و لهو خود، آفریده باشد.


2. اگر خداوند هدف بازی‌گری و لهو داشت، اولا چیزی مناسب با ذات خود و از عالم مجردات می‌آفرید نه عالم ماده، چرا که احتیاجی به این مخلوقات ندارد؛ در ثانی دیگر جهانی بى‌‏نهايت و با اين نظم كه تمام به مقتضاى حكمت و مصلحت است ايجاد نمى‌كرد، نه پیامبران را می‌فرستاد و نه برنامه ثواب و عقاب فراهم مى‌كرد، و اگر انسان را هم خلق مى‌كرد عقل و شعور به او نمى‏‌داد.

بنابر این، با خلق جهانی منظم و ارسال رسولان و کتب آسمانی و محاسبه اعمال و ...، قطعا هدف و غرضی از خلقت هستی دارد که انسان باید بدان توجه داشته باشد. (1)


3. برخی از مفسران، آيات فوق را اشاره به نفى عقائد مسيحيان دانسته‌‏اند، يعنى لهو را به معنى همسر و فرزند گرفته‌اند و گفته‏‌اند آيه در پاسخ آن‌ها مى‌گويد اگر ما مى‌‏خواستيم فرزند و همسرى انتخاب كنيم از جنس انسان‌ها انتخاب نمى‏‌كرديم.

لذا اعتقاد به این که ملائکه دختران خدا، و مسیح پسر خدا است، اعتقادی باطل و بی اساس است. (2)


4. خداوند متعال همه صفات پسندیده را داراست و از تمامى صفات ناپسند، پاک و منزّه است. خداوند مستجمع جميع صفات كمال، و منزّه از جميع عيوب و نواقص است؛ و لهو و لغو، با علم و حكمت و صفات ربوبى سازش ندارد.


5. صفات الهی متناقض یکدیگر و مخالف با هم نیستند. در روایتی از امام حسن (عليه السلام) آمده: «وَ لَا اخْتِلَافُ صِفَةٍ فَيَتَنَاهَى‏»؛ یعنی صفات خداوند از نظر واقعيت با يكديگر اختلاف ندارند؛ زيرا اگر چنين باشد، ذات خداوند از نظر كمالات وجودی متناهی و محدود خواهد بود. (3)

هم چنین از امام جواد (عليه السلام) نقل شده: «أَنَّهُ وَاحِدٌ أَحَدٌ صَمَدٌ أَحَدِيُّ الْمَعْنَى وَ لَيْسَ بِمَعَانٍ كَثِيرَةٍ مُخْتَلِفَة»؛ یعنی خداوند یگانه و یکتا است و معاني و صفات كثير و مختلف در ذات او راه ندارد. (4)

لذا خداوند در عین این که قادر و فعّال مایشاء است، ذره ای ظلم نمی‌کند: «إِنَّ اللَّهَ لا يَظْلِمُ مِثْقالَ ذَرَّةٍ»؛ خداوند (حتّى) به اندازه سنگينى ذره‌اى ستم نمى‏‌كند. (5)

بنابر این، با توجه به سایر تعالیم دینی، اصلا ظلم و یا لغو و ... بر خداوند محال و نشدنی است، و به همین خاطر است که دیگران سخن شما را نمی‌پذیرند.


منابع:

1. ر.ک: طیب، عبدالحسین، أطيب البيان في تفسير القرآن، ج ‏9، ص 151؛ مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسير نمونه، ج ‏13، ص 371؛ قرائتی، محسن، تفسير نور، ج ‏7، ص 434.

2. ر.ک: طوسی، محمد بن حسن، التبيان في تفسير القرآن، ج ‏7، ص 236؛ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البيان في تفسير القرآن، ج ‏7، ص 67.

3. التوحيد للصدوق، باب 2، ص 46، ح 5.

4. همان، باب 11، ص 144، ح 9.

5. نساء: 4/ 40.