۱۳۹۴ مرداد ۲۹, پنجشنبه

آیا آدم ابوالبشر معصوم بود؟






پرسش:

آیا گناه حضرت آدم با عصمت ایشان سازگار است؟

پاسخ:

در آیه 35 سوره بقره میخوانیم: و گفتيم: «اى آدم! تو با همسرت در بهشت سكونت كن و از (نعمتهاى) آن، از هر جا مى‏خواهيد، گوارا بخوريد (اما) نزديك اين درخت نشويد كه از ستمگران خواهيد شد.

و در آیه 37 همین سوره آمده است: سپس آدم از پروردگارش كلماتى دريافت داشت (و با آنها توبه كرد.) و خداوند توبه او را پذيرفت چرا كه خداوند توبه‏پذير و مهربان است.

مفسرین و دانشمندان با الگو گیری از برخی روایاتی که در ذیل این آیات آمده است و نیز بر پایه اصل عمومی عصمت انبیا در تبیین این آیات گفته اند آنچه حضرت آدم انجام داد ترک اولی بود نه گناه.

منظور از اولی عملی است که انجام یا ترک آن از نظر عقل و شرع لازم و ضروری نیست ولی رعایت آن بهتر و شایسته تر است زیرا این امر به ارتقای درجه معنوی شخص به مرتبه ای عالیتر که شایستگی آنرا دارد کمک میکند.

در مورد داستان حضرت آدم، قرآن هرچند نتیجه نزدیک شدن به آن درخت ممنوعه را ظلم دانسته است اما این ظلم با توجه به قرینه ادله عصمت (اعم از عقلی و آیات دیگر و نیز روایات) ظلم به معنای گناه منافی با عصمت و نبوت نبوده است بلکه از دست دادن یک درجه معنوی بالاتر بوده و این امر گرچه با عصمتی که در نبوت شرط است منافاتی نداشت اما موجب از دست دادن درجه معنوی والاتر شد و از آنجا که حضرت آدم به ارزش چنین درجه ای واقف شد این فقدان بر ایشان سخت گران آمد و از اینرو بود که ابراز پشیمانی و اندوه نمود و به درگاه خدا توبه کرد.